Odbiór dnia wolnego za święto w sobotę - komu i w jaki sposób przysługuje?

Przyjęło się, że święta co do zasady dniami wolnymi od pracy. O ile przypadają one w tygodniu, sprawa jest zazwyczaj jasna. Jednak weekend rodzi pytania - i o ile święto przypadające w niedzielę nie stanowi dla pracodawcy żadnych dodatkowych obowiązków, o tyle jeśli wypada w sobotę - to należy oddać pracownikom dzień wolny. Komu dokładnie przysługuje odbiór dnia wolnego za święto i jak przekładają się na niego dodatkowe okoliczności takie jak zwolnienia, urlopy macierzyńskie bądź niepełny wymiar etatu?

W tym artykule:

• Dlaczego właśnie sobota?
• Co na to Kodeks Pracy?
• Kto może odebrać dzień wolny?
• A co z niepełnym etatem?
• Termin odbioru dnia wolnego
• Zwolnienie lekarskie i urlopy macierzyńskie

Dlaczego właśnie sobota?

Sobota, choć dla wielu z nas pracujących w biurach i zakładach od poniedziałku do piątku jest częścią wolnego weekendu, ustawowo nie jest dniem wolnym. W wielu branżach i zakładach sobota jest uznawana za normalny dzień pracy. Czasami pracodawcy umawiają się z pracownikami, że oprócz niedzieli - czyli dnia ustawowo wolnego od pracy - otrzymają inny wolny dzień, np. poniedziałek. Sobota w tym wypadku jest uznawana za dzień pracy, mamy zatem obowiązek umożliwienia odbioru dnia wolnego za święta, które wypadają w tym dniu.

Co na to Kodeks Pracy?

Powyższa zasada wynika z art.130 § 2 Kodeksu pracy (kp), który mówi, że

"każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin".

Powyższe potwierdził wyrok Trybunału Konstytucyjnego (sygn. akt. K 27/11), który podkreślił, że

"pracownikom, za święta przypadające w dni rozkładowo wolne od pracy tj. na przykład wolne soboty, także przysługuje dzień wolny i nie jest możliwe nakazanie przez pracodawcę odpracowywania tych świąt”. 

Kto może odebrać dzień wolny?

Oczywiście, warto pamiętać, że jeśli w ramach naszego etatu sobota jest dla nas dniem pracującym - to nie będziemy odbierać tego dnia, tylko po prostu nie przyjdziemy wtedy do pracy. Zatem sam odbiór dnia wolnego za święto w sobotę jest przeznaczony dla tych pracowników, dla których sobota standardowo jest dniem wolnym od pracy. 

A co z niepełnym etatem?

To, czy pracodawca przyzna osobie zatrudnionej na niepełny etat dzień wolny za święto w sobotę, zależy od rozkładu jego czasu pracy. W takim przypadku wymiar czasu pracy obniża się proporcjonalnie do wymiaru etatu, w jakim ta osoba jest zatrudniona. Jeśli pracownik nie przepracuje więcej, niż przypada na niego w danym miesiącu, co do zasady nie będzie mu przysługiwało wolne. W przeciwnym wypadku – należy udzielić mu dodatkowego dnia wolnego, tak, aby zgadzał się czas pracy przypadający do przepracowania przez określonego pracownika.

Termin odbioru dnia wolnego

Pozostaje w takim razie pytanie - kiedy można odebrać dzień wolny za święto? Taką datę wyznacza pracodawca i formalnie - nie ma obowiązku tego wyboru konsultować z pracownikami. Oczywiście w wielu firmach pracodawcy pytają o zdanie swój zespół, biorąc je pod uwagę. Czasami ustala się jedną, wspólną datę odbioru wolnego, np. przedłużając w ten sposób inne dni wolne, święta, czy weekendy. Często jest to jednak również kwestia takiego dopasowania i ułożenia grafiku, by nie zostać w danym czasie bez odpowiedniej liczby pracowników i nie generować z tego powodu strat. I wreszcie - odbiór dnia wolnego za święto występujące w danym okresie rozliczeniowym powinien nastąpić w ramach tego samego okresu. 

Zwolnienie lekarskie i urlopy macierzyńskie

Może się również zdarzyć sytuacja, w której w trakcie dnia wolnego przypadającego w święto w sobotę, pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim. W takim wypadku - nie ma obowiązku rekompensowania mu tego dnia. Wywodzi się to stąd, że pracodawca nie jest w stanie przewidzieć choroby zatrudnionego, a świadczenie stosunku pracy w tym wypadku po prostu nie ma miejsca. Podobna sytuacja dotyczy również pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim.