CIT Estoński - czym jest i kto może skorzystać?

System podatkowy obowiązujący w Polsce, w wielu przypadkach jest problematyczny dla przedsiębiorców. Nic więc dziwnego, że firmy, a także biura rachunkowe starają się znaleźć najlepsze i najkorzystniejsze opcje opodatkowania spółek. Od momentu wejścia w życie Polskiego Ładu w 2022 roku opisywany w artykule CIT Estoński stał się opłacalną alternatywą dla wielu polskich spółek. Dlaczego CIT Estoński jest rentowny, jakie ma zalety i wady? Tego dowiesz się z poniższego artykułu. 

Czym jest Cit Estoński?

CIT Estoński to tzw. ryczałt od dochodów spółek kapitałowych. Wybierając go właściciele spółek (z wyjątkiem spółki jawnej), mogą liczyć na niższe opodatkowanie względem tradycyjnego podatku CIT.

Nazwa podatku związana jest z państwem - Estonią, w której to po raz pierwszy system oparty o podobne zasady został wprowadzony. 

W Polsce CIT Estoński został początkowo wprowadzony w 2021 roku, jednak ze względu na wiele niedociągnięć nie został przyjęty przez podatników. W 2022 roku natomiast został on przebudowany i skorygowany. Dzięki temu stał się atrakcyjny dla wielu przedsiębiorców. Wówczas rozszerzono listę podmiotów, które zostały uprawnione do korzystania z tego modelu, zniesiono limit przychodów oraz doprecyzowano zasady opodatkowania zysku po wyjściu z modelu estońskiego. 

Ze względu na komplikujące rozporządzenia zawarte w Polskim Ładzie, CIT Estoński stał się realnym i działającym sposobem na opodatkowanie wielu spółek. 

Ryczałt od dochodów jest opłacany w momencie wypłaty zysku. Ma on również inna wysokość niż standardowy CIT, w związku z tym, iż stawka ryczałtu jest zależna od wysokości przychodów, które osiąga podatnik. 

Jeżeli podatnik posiada status małego podatnika lub podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności, wówczas stawka CIT wynosi 10% podstawy opodatkowania. Jeśli nie posiada ww. statusów - stawka ta wynosi 20%. 

Status małego podatnika PIT, CIT i w niektórych przypadkach VAT, otrzyma przedsiębiorca, którego wartość przychodu w 2022 roku ze sprzedaży brutto nie przekroczyła 9 654 400 zł. 

Podstawą opodatkowania, określoną w ustawie o CIT, jest:

1. suma dochodu z tytułu podzielonego zysku i dochodu z tytułu zysku przeznaczonego na pokrycie strat ustalona w miesiącu, w którym podjęto uchwałę o podziale lub pokryciu wyniku finansowego netto, 
2. suma dochodu z tytułu ukrytych zysków i dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą ustalona w miesiącu, w którym wykonano świadczenie lub dokonano wypłaty lub wydatku, 
3. dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku – osiągnięty w miesiącu, w którym nastąpiło łączenie, podział, przekształcenie podmiotów lub wniesienie wkładu niepieniężnego, 
4. dochód z tytułu zysku netto – osiągnięty w roku podatkowym, w którym zakończono opodatkowanie ryczałtem, 
5. dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych osiągnięty w roku podatkowym.

Kto może z niego skorzystać, a kto nie?

CIT Estoński mogą stosować: 

1. spółki akcyjne, 
2. proste spółki akcyjne,
3. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, 
4. spółki komandytowe,
5. spółki komandytowo-akcyjne. 

Opodatkowaniu CIT-em Estońskim może podlegać podatnik (tj. spółka), która ma siedzibę lub zarząd na terenie Polski, a także podlega w Polsce obowiązkowi odprowadzenia podatków od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce pozyskania tychże dochodów. 

Z CIT-u Estońskiego nie mogą skorzystać natomiast: 

1. przedsiębiorstwa finansowe, w tym banki, 
2. instytucje pożyczkowe, 
3. spółki jawne,
4. podatnicy, których działalność jest obecnie w stanie upadłości lub likwidacji, 
5. podatnicy prowadzący działalność w specjalnych strefach ekonomicznych.

Jakie dochody podlegają opodatkowaniu w przypadku CIT-u Estońskiego? 

Wyróżnia się 6 kategorii dochodów, które podlegają w tym przypadku opodatkowaniu. Są to:

1. dochody z tytułu zysków netto wypracowanego w okresie opodatkowania ryczałtem,
2. dochód z tytułu ukrytych zysków,
3. dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą podatnika,
4. dochód z tytułu zmiany wartości składników majątku (w przypadku łączenia, podziału, przekształcenia podmiotów lub wniesienia przez osobę fizyczną w drodze wkładu niepieniężnego przedsiębiorstwa, lub jego zorganizowanej części), 
5. dochód z tytułu zysku netto w części niepodzielonej lub nieprzeznaczonej na pokrycie straty w okresie stosowania ryczałtu - w przypadku podatnika, który zakończył opodatkowanie ryczałtem, 
6. dochód z tytułu nieujawnionych operacji gospodarczych.

Warto jednak zauważyć, że opodatkowaniu CIT-em Estońskim podlegają również dochody nazywane tzw. ukrytym zyskiem. 

Ukryty zysk 

Według zasad CIT-u Estońskiego ukryte zyski to takie, które są alternatywnymi świadczeniami wykonywanymi na rzecz podmiotów i wspólników powiązanych ze spółką. 

Świadczeniem tym może być: świadczenie pieniężne, niepieniężne, odpłatne, nieodpłatne, częściowo odpłatne. Zgodnie z art. 28m ust. 3 ustawy o CIT, beneficjentem, bezpośrednio lub pośrednio, jest akcjonariusz, udziałowiec lub wspólnik, albo podmiot powiązany bezpośrednio lub pośrednio z podatnikiem lub ze wspomnianym akcjonariuszem, udziałowcem, wspólnikiem.

Do ukrytych zysków zaliczane są dochody ustalone jako:

1. świadczenia wykonane przez spółkę na rzecz fundacji prywatnej lub rodzinnej,
2. nadwyżka wartości rynkowej transakcji kontrolowanej ponad ustaloną cenę tej transakcji,
3. kwotę pożyczki/ kredytu, którą spółka udzieliła udziałowcowi, 
4. równowartość zysku przeznaczonego na podwyższenie kapitału zakładowego,
5. darowizny, w tym prezenty i ofiary wszelkiego rodzaju,
6. wydatki na reprezentację, 
7. wysokość wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą,
8. odsetki od udziału kapitałowego wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę,
9. świadczenia pieniężne i niepieniężne wypłacone w przypadku zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce.

Katalog ukrytych zysków nie jest jednak katalogiem zamkniętym. Warto pamiętać, że z biegiem czasu może się on powiększać. 

Z drugiej jednak strony - ustawa o CIT zawiera zamknięty katalog wydatków, które nie są ukrytymi zyskami, m.in.: 

1. wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę dla członków zarządu,
2. wydatki na odpisy amortyzacyjne, 
3. odpisy z tytułu trwałej utraty wartości,
4. kwoty pożyczki, która została zwrócona przez podatnika udziałowcowi. 

Aby ustalić czy dany zysk jest ukryty bierze się pod uwagę kilka wartości: 

1. czy transakcja mogłaby wystąpić pomiędzy podmiotami niepowiązanymi, 
2. jaka jest rynkowa cena transakcji, 
3. jaka jest zasadność występowania tej transakcji w przypadku sytuacji majątkowej spółki i obecnych potrzeb biznesowych. 

Aby skorzystać z tego modelu opodatkowania muszą zostać spełnione pewne warunki. 

Jeżeli spółka uzyskuje przychody z wierzytelności, pożyczek lub poręczeń, opłat leasingowych, praw autorskich lub praw własności przemysłowej, a także ze zbycia instrumentów finansowych, to przychody te nie powinny przekraczać 50% wszystkich przychodów spółki. W zasadach CIT-u Estońskiego wyraźnie zaznaczono, że aby skorzystać z tego modelu połowa przychodów spółki musi pochodzić z działalności związanej z wytwarzaniem towarów lub świadczeniem usług. 

Spółka powinna zatrudniać co najmniej trzy osoby na podstawie umowy o pracę przez co najmniej 300 dni w roku podatkowym, albo zatrudniać na podstawie innej umowy (jednak z tym wiąże się zasada mówiąca, że wydatki na wynagrodzenia innych umów niż umowa o pracę stanowią co najmniej 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw).

Zgodnie z najnowszymi przepisami warunek dotyczący zatrudnienia na innej umowie niż umowa o pracę jest spełniony, o ile podatnik CIT-u Estońskiego jest płatnikiem PIT lub ZUS. Jednak nie ma znaczenia, czy podatnik faktycznie pobrał te należności. 

Warunek dotyczący zatrudnienia nie dotyczy roku rozpoczęcia działalności i 2 lat podatkowych bezpośrednio po nim następujących. Jednak począwszy od drugiego roku podatkowego podatnik musi corocznie zwiększać zatrudnienie o co najmniej 1 etat w pełnym wymiarze czasu pracy, aż do osiągnięcia wielkości zatrudnienia określonej w przepisach. Dotyczy to zarówno zatrudnienia na podstawie umowy o pracę oraz na podstawie innej umowy.

Udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami spółki zamierzającej wybrać Estoński CIT muszą być wyłącznie osoby fizyczne.

Spółki objęte ryczałtem nie mogą sporządzić sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości. 

Spółki, chcąc wybrać opodatkowanie ryczałtem, muszą złożyć zawiadomienie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca pierwszego miesiąca pierwszego roku podatkowego, w którym ma być włączony ww. model. 

Spółka nie może posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów związanych z funduszem inwestycyjnym, a także ogółu praw i obowiązków w spółce, która nie jest osobą prawną. Warto jednak zwrócić uwagę, że wspólnik może posiadać udziały w kilku spółkach jednocześnie. 

Zalety i wady CIT-u Estońskiego

W poniższej tabeli przedstawiliśmy zalety i wady CIT-u Estońskiego.

Podsumowując

CIT Estoński ma wiele zalet, jak również sporo wad. W przypadku polskich spółek warto więc przemyśleć i przekalkulować czy w indywidualnym przypadku wybór tego modelu opodatkowania będzie najlepszy. Może się okazać, że przypuszczalna oszczędność przysporzy spółce więcej problemu niż się spodziewano.