Jakie stawki VAT obowiązują w gastronomii? Kompleksowy przewodnik.

Podatek VAT w gastronomii jest jednym z najważniejszych aspektów wpływających na ceny, kondycję finansowość i funkcjonowanie branży. Przez różnorodność produktów i usług gastronomicznych, stawki VAT w Polsce są częstym przedmiotem sporów z organami podatkowymi.

Znaczenie VAT-u w gastronomii

1. Zróżnicowanie stawek VAT
   W zależności od rodzaju świadczonego produktu czy usługi gastronomia podlega stawkom VAT 5%, 8% lub 23%. 
2. Optymalizacja podatkowa
   Przedsiębiorcy mogą odliczać VAT naliczony od zakupów:  takie jak produkty spożywcze czy wyposażenie kuchni, co pomaga obniżyć koszty. 
3. Wpływ na inwestycje i rozwój
   Obciążenie podatkowe wpływa na rentowność działalności gastronomicznej, ograniczając możliwości inwestycyjne i rozwój oferty.

W Polsce prowadząc działalność gastronomiczną stosujemy trzy najważniejsze dla nas stawki VAT

Stawki VAT w gastronomii

1. 5% VAT
   • Obejmuje produkty spożywcze, takie jak mięso, warzywa, owoce, pieczywo trwałe oraz gotowe posiłki przeznaczone do sprzedaży bezpośredniej (np. mrożonki).
   • Nie dotyczy produktów zawierających powyżej 1,2% alkoholu.
2. 8% VAT
   • Dotyczy usług gastronomicznych, takich jak przygotowanie i serwowanie posiłków gotowych do spożycia.
   • Stosuje się do lokali z obsługą kelnerską, samoobsługowych oraz usług cateringowych. 
   • Wyjątek stanowią napoje, które często podlegają wyższej stawce.
3. 23% VAT
   • Obejmuje napoje alkoholowe, kawę, herbatę, wodę gazowaną, napoje bezalkoholowe zawierające powyżej 1,2% alkoholu, a także dania zawierające owoce morza.
   • Przykładowo: pizza z owocami morza jest całościowo opodatkowana stawką 23%.

Sprzedaż alkoholu w restauracji.

Ważnym aspektem podczas prowadzenia działalności gastronomicznej jest chęć sprzedaży alkoholu. Jeśli restauracja oferuje napój alkoholowy wraz z posiłkiem to prawo nie pozwala nam skorzystać ze zwolnienia z VAT’u na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT - tak uznał Dyrektor Krajowej informacji Skarbowej. 

Przykład:

Podatnik świadczy usługi restauracyjne wraz z podawaniem napojów alkoholowych i usługi cateringowe. Serwowane posiłki są przygotowywane na miejscu w restauracji, jak i podawane na wynos. Restaurator nie prowadzi samej sprzedaży alkoholu, tylko jako dodatek do dań. Czy przedsiębiorca powinien się zarejestrować jako podatnik VAT?

Tak, przedsiębiorca powinien dokonać rejestracji do VAT. Osoba sprzedająca alkohol nie może skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT ponieważ dokonuje ona sprzedaży towaru akcyzowego - którym alkohol jest (art. 2 ust.1 ustawy o podatku akcyzowym). W tym przypadku bez znaczenia jest świadczona usługa kompleksowa, gdzie klientowi oferowany jest posiłek wraz z napojem alkoholowym.

Reasumując, w sytuacji, w której restaurator dokonuje sprzedaży alkoholu w ramach świadczonej usługi - przedsiębiorca nie ma prawa do skorzystania ze zwolnienia z podatku VAT. 

Trudności w klasyfikacji produktów i usług

Jednym z najtrudniejszych wyzwań w branży gastronomicznej jest poprawne przyporządkowanie transakcji do odpowiednich stawek VAT.

1. Jedzenie na wynos, a jedzenie na miejscu 
   • Jedzenie na wynos zazwyczaj podlega stawce 8% (dostawa towarów).
   • Jedzenie na miejscu traktowane jest jako usługa gastronomiczna, opodatkowana stawką 8%.
   • Problem narasta, gdy klient zmienia decyzję – np. zamawia posiłek na wynos, ale spożywa go w lokalu.
2. Usługi cateringowe
   Na różnice między usługą cateringową (8%), a dostawą produktów (5%) często zależy od dodatkowych elementów, np: obsługa lub dostarczenie sprzętu.

“Zgodnie z interpretacją ogólną Ministra Finansów z dnia 24 czerwca 2016 roku, nr PT1.050.3.2016.156, w zakresie odpowiedniego zakwalifikowania usług związanych z wyżywieniem, za posiłki i dania gotowe należy rozumieć:

„(...) produkcję gotowych (tj. przygotowanych, przyprawionych i ugotowanych) posiłków i dań, składających się co najmniej z dwóch różnych składników (z wyłączeniem przypraw itp.), mrożonych, w puszkach, słoikach, pakowanych próżniowo lub przy pomocy innych technologii opakowań ze zmodyfikowaną atmosferą, które zwykle są pakowane i etykietowane z przeznaczeniem na sprzedaż” Natomiast usługi związane z wyżywieniem zostały zdefiniowane jako “zapewnianie pełnego wyżywienia przeznaczonego do bezpośredniej konsumpcji w restauracjach, włączając restauracje samoobsługowe i oferujące posiłki „na wynos”, z lub bez miejsc do siedzenia. Nie jest tu istotny rodzaj obiektu serwującego posiłki, ale fakt, że są one przeznaczone do bezpośredniej konsumpcji”.

Sprzedaje kawę w mojej restauracji - jaką stawkę powinienem zastosować?

Sprzedaż napojów, które zawierają kawę lub herbatę podlega stawce VAT 23%, niezależnie od dodatków np. mleko czy sposób podania (na miejscu czy na wynos). Wynika to z literalnego brzmienia przepisów, które w jednoznaczny sposób określają, że preferencyjna stawka VAT (8%) dla usług gastronomicznych nie obejmuje kawy, herbaty, jak i napojów przygotowywanych z ich pomocą. W 2013 roku zmiany legislacyjne miały na celu ujednolicenie zasad i eliminacje wątpliwości dot. opodatkowania napojów zawierających napar kawowy lub herbaciany. Co w przypadku jeśli sprzedaje pieczywo? Podstawowa stawka VAT, która wynosi 5%, obejmuje świeże wyroby piekarnicze - takie jak chleb czy bułki- warunkiem jest, że ich minimalny okres przydatności do spożycia nie przekracza 14 dni.

Case Study 1: Restauracja – jedzenie na wynos vs. jedzenie na miejscu

Sytuacja:
Klient zamawia pizzę na wynos za 50 zł netto. Po odebraniu zmienia zdanie i spożywa ją w restauracji.

Rozliczenia:

• Jedzenie na wynos (VAT 5%): 52,50 zł brutto (2,50 zł VAT).
• Jedzenie na miejscu (VAT 8%): 54 zł brutto (4 zł VAT).
  Restauracja musi dopłacić różnicę 1,50 zł, aby poprawnie rozliczyć VAT.

Wniosek:

• W celu uniknięcia błędnej stawki VAT  lepiej zastosować wyższą stawkę (8%).

Case Study 2: Catering – usługa gastronomiczna czy dostawa produktów spożywczych

Sytuacja:
Firma cateringowa dostarcza kanapki na konferencję bez dodatkowych usług. Stosuje stawkę 8% VAT.

Problem:
Organ podatkowy uznaje dostawę za sprzedaż produktów spożywczych, podlegającą stawce 5% VAT.

Rozliczenia:

• Dostawa (5%): 1050 zł brutto (50 zł VAT).
• Usługa (8%): 1080 zł brutto (80 zł VAT).
  Firma musi zwrócić klientowi różnicę 30 zł.

Wnioski:

• Należy jasno udokumentować zakres świadczonych usług.
• Dodanie obsługi kelnerskiej lub dodatkowych elementów może kwalifikować transakcję jako usługę gastronomiczną.

Podsumowanie

Zróżnicowanie stawek VAT w gastronomi 

Zróżnicowanie stawek VAT w gastronomii wymaga od przedsiębiorców szczególnej uwagi i precyzji w rozliczeniach. Odpowiednia klasyfikacja usług i produktów nie tylko minimalizuje możliwość sporu z organem skarbowym, ale także pozwala uniknąć kar finansowych. W branży gastronomicznej, pomimo trudności - można korzystać z optymalizacji podatkowej, co przekłada się na szybszy rozwój i większą konkurencyjność firmy na rynku.